Phật Giáo – Buddha.com.vn Phật Giáo – Buddha.com.vn
Related Articles
– Tại nước Xá-vệ có một ông lãọ xuất gia, và người con trai cũng theo cha làm sa-di. Một hôm hai con vào thành khất thực, bởi thôn cách xa mà trời sắp tối, người cha lại đi chậm, người con sợ thú dữ, nên dìu cha đi nhanh. Vô ý đẩy người cha té chết. Người con đến chỗ Phật, Đức Phật bảo: “Ta biết ngươi không cố ý, nên không phạm tội sát. Bởi vào thời quá khứ, trong một gia đình nọ, người cha bị bệnh nằm ngủ, có bầy ruồi nhiều lần đến quấy rối người cha đuổi đi, bầy ruồi lại bay đậu trên trán con mình, người cha dùng gậy đập muỗi làm chết người con. Tuy không có ác tâm, nhưng người ấy cũng phải trả nghiệp này”.
59.3.3. Cứu mặt trăng: Luật Tăng-kì ghi: “Đức Phật dạy:
– Vào thời quá khứ, tại thành Ba-la-nại, nuớc Già-thi có đàn khỉ năm trăm con đang sinh sống trong rừng vắng. Một hôm đàn khỉ đến bên cái giếng cạnh cây Ni-câu-luật, khỉ chúa nhìn xuống giếng thấy có bóng trăng hiện duới đáy, liền nói với đàn: ‘Hôm nay mặt trăng rơi xuống giếng mất! Chúng ta nên vớt lên, chớ để cho thế gian mãi mãi chịu tăm tối!’. Cả đàn bàn bạc tìm cách vớt mặt trăng, khỉ chúa nói: ‘Ta có cách rồi! Bây giờ ta nắm chặt cành cây Ni-câu-luật này, rồi bắt đầu từ ta, các nguơi nối tiếp nắm đuôi chuyền xuống tận đáy, thì nhất định sẽ vớt đuợc mặt trăng!
Thế là cả đàn làm theo lời khỉ chúa, còn một khoảng ngắn là chạm mặt nuớc, nhung do quá nặng mà cành cây lại yếu, nên cành gãy, cả đàn rơi hết xuống giếng sâu. Thấy vậy thụ thần nói bài kệ:
Loài thú si ngốc này
Cả đàn đồng ngu theo
Tự gây ra khổ não
Làm sao cứu mặt trăng!
Đức Phật dạy: ‘Khỉ chúa bấy giờ, nay là Đề-bà-đat-đa, đàn khỉ là Lục quần tì-kheo. Lúc ấy cả bọn đã cùng theo nhau chịu khổ, ngày hôm nay cũng vậy”’.
59.3.4. Ghen với bóng: Kinh Tạp thí dụ ghi: “Có hai vợ chồng cùng đến múc ruợu, khi mở vò ruợu bồ đào, vợ chồng đều thấy bóng mình hiện trong đó, vì không biết nên đều nổi cơn ghen cho là giấu người tình trong vò rượu. Thế là họ đánh nhau đến chết vẫn không thôi. Bấy giờ một đạo nhân đến đập thủng vò rượu, rượu chảy hết thì không có người. Vợ chồng bây giờ mới biết đó là bóng của chính mình, nên trong lòng hổ thẹn, đạo nhân liền thuyết pháp yếu, vợ chồng đều được A-duy-việt-trí. Đức Phật dùng câu chuyện này làm dụ, trong đó người thấy bóng đánh nhau dụ cho chúng sinh ba cõi không biết năm ấm, bốn đại là khổ, không, thân có ba độc, khiến sinh tử không dứt.
59.3.5. Phân chia y vật: Luật Thập tụng ghi: “Một năm nọ Đức Phật cùng các đại tì-kheo hạ an cư tại nước Kiều-tát-la. Mãn hạ, có hai vị tì-kheo lớn tuổi được rất nhiều phẩm vật, họ suy nghĩ ta chỉ có hai người mà y và vật thì nhiều, nên không dám phân chia, sợ bị tội. Tì-kheo Bạt-nan-đà biết được, liền đến hỏi:
– Các vị được y, đã phân chưa?
– Chưa chia.
– Ngài có thể phân chia giúp, được chăng?_ Hai vị tì-kheo lại hỏi.
– Được! Nhưng cần phải yết-ma.
Hai tì-kheo liền mang y vật đến, tì-kheo Bạt-nan-đà phân ra làm ba phần, đặt giữa hai vị tì-kheo một phần, còn mình đứng giữa hai phần rồi nói:
– Các vị hãy nghe tôi tác pháp yết-ma:
Hai vị nhận một phần
Như vậy đã được ba
Hai phần này và ta
Như vậy ta có ba.
Yêt-ma như vậy, thành không? Hai tì-kheo đáp: ‘Thành!’. Thế là Bạt-na-đà mang hai phần định đi, hai vị tì-kheo lại nói:
– Thưa Thượng tọa đại đức! Y vật của chứng tôi chưa phân!
– Tôi sẽ phân chia giúp các ông. Nên tặng một y tốt cho người chia _Bạt-na-đà nói.
– Nên cho. Hai vị tì-kheo nói.
Thế là Bạt-nan-đà chọn lấy một chiếc y tốt nhất trong phần của hai vị, số còn lại Bạt-na-đà chia làm hai, rồi mang phần của mình đi. Các tì-kheo biết việc này, bạch Phật, Đức Phật quở trách nặng Bạt-nan-đà, rồi nói với đại chúng:
– Không chỉ ngày nay Bạt-nan-đà mới đoạt y vật của người mà ngày xưa cũng từng làm như vậy. Đó là vào thời quá khứ, có hai con rái cá sống chung trong một đoạn sông kia. Một hôm chúng bắt được một con cá chép rất lớn, nhưng không biết phân chia. Bấy giờ có một con chồn đến bờ sông uông nước, thây hai con rái, bèn hỏi:
– Hai cháu làm gì trong đó?
– Thưa cậu! Chúng con vừa bắt được con cá chép ở đây, nhưng không biết làm sao chia. Cậu có thể chia giúp chúng con chăng?
– Được!
– Trong hai con, đứa nào thích ở trong cạn?
– Là con!. Đứa nào thích ở ngoài sâu?
– Là con!
Chồn liền nói kệ:
Đứa thích cạn cho đuôi
Thích ở sâu cho đầu
Phần khoảng giữa, thân thịt
Nên cho người chia phân.
Chồn ngậm phần thân cá đi, chồn cái đến nói kệ:
Từ đâu ngươi ngậm được?
Chắc là lấy từ sông
Không đầu đuôi như thế
Thịt cá chép rất ngon.
Chồn đực nói kệ:
Người thường hay tranh cãi
Không biết cách phân chia
Nếu có thể biết rõ
Như được kho của quan
Cá chép không đầu đuôi
Cho nên ta được ăn.
Đức Phật dạy: ‘Hai con rái cá ngày xưa chính là hai tì-kheo lớn tuổi này, con chồn là tì-kheo Bạt-nan-đà. Ngày xưa Bạt-nan-đà đã đoạt cá, ngày nay lại đoạt y vật của người khác”’.
59.3.6. Xây lầu đài: Kinh Bách dụ ghi: “Thuở xưa, có một người giàu sang, nhưng rất ngu si. Một hôm, anh ta thấy nhà của một người giàu khác cao ba tâng, rộng rãi, thoáng mát, trang hoàng lộng lẫy, anh ta nghĩ rằng:
– Của cải của ta không thua kém người này, sao ta không xây căn nhà lầu giống như vậy!
Anh ta liền kêu thợ mộc đến hỏi:
– Anh biết xây căn nhà như thế chăng?
Người thợ mộc đáp:
– Căn nhà đó chính tôi xây.
Anh ta liền nói:
– Nay tôi muốn xây một căn nhà như thế!
Người thợ mộc đào móng, đắp nền để xây lầu.
Thấy vậy, anh chàng ngu nghi ngờ, không biết người thợ làm gì, mới hỏi:
– Anh làm gì thế?
Người thợ mộc đáp:
