Home / KINH - LUẬN / Kinh Pháp Cú thí dụ / PHẨM THỨ BA MƯƠI TÁM – ĐAO LỢl

PHẨM THỨ BA MƯƠI TÁM – ĐAO LỢl

PHẨM THỨ BA MƯƠI TÁM – ĐAO LỢl
PHẬT DẠY TÂN VƯƠNG BỔN PHẬN LÀM VUA

Thuở xưa, có một nhà vua lấy Chánh pháp cai trị, lấy đức hóa dân, được dân ái mộ, nhưng vua không có con trai nên lo buồn sầu muộn.
Một ngày kia, Phật đến thành, vua ra nghinh tiếp. Nghe Kinh lòng vui vẻ, vua tức thời thọ năm giới, quyết một lòng kính giữ, nguyện được một mụn con trai, vì vậy mà ngày đêm tinh tấn không lúc nào lười biếng.
Vua có một người hầu, tuổi vừa mươi một, hết lòng trung tín, lại theo vua tu hành, chẳng mất oai nghi,, nhún mình nhẫn nhục, một lòng học tụng Kinh kệ, sáng nào cũng dậy trước vua, lo nhang đèn cho vua lễ Phật. Trải qua mấy năm, chàng thanh niên giữ một mực như vậy, không cho đó là điều nhọc nhằn. Nhưng chàng lâm trong bệnh rồi chết, thần thức trở lại làm con vua Đến mười lăm tuổi được lập làm Thái tử.
Chẳng bao lâu, vua cha băng hà. Thái tử lên ngôi kế vị, sanh tâm kiêu mạn, dâm dật vui chơi, ngày đêm miệt mài chẳng kể đến việc trị nước chăm dân, khiến cho quan liêu phế việc triều kiến, còn dân chúng khốn khổ vô cùng.
Phật biết việc làm của tân vương, bèn cùng các đệ tử đi đến nước vua. Y theo lễ của Tiên đế, vua xuất thành nghinh đón vào cung, quỳ lạy làm lễ và thỉnh Phật lên ngồi chỗ dành cho vua. Phật hỏi vua :

– Đất nước, nhân dân, quan liêu lớn nhỏ được thường chứ ?
Vua bạch :
_ Vì còn nhỏ tuổi, tôi chưa làm được việc vỗ về cảm hóa, nhưng nhờ ơn Thánh, đất nước không có gì lạ.
Phật nói :
– Vua có biết vốn từ đâu lại đây và làm được công đức nào để ngày nay được ngồi trên ngôi báu không ?

Vua đáp :
” Tôi ngu muội chẳng biết việc đời trước.

Phật nói :
– Được làm quốc vương vốn do năm việc. Một là bố thí, đem tiền của trong cung điện mà cấp cho vạn dân; hai là xây dựng chùa miễu, cúng dường Tam Tôn (Phật, Pháp, Tăng); ba là gần gũi, lễ kính Tam Tôn cùng các bậc đức hạnh sâu dày, đãi muôn dân chẳng thiếu lễ; bốn là nhẫn nhục, giữ gìn đừng phạm ba tội ác của miệng và ba tội ác của ý, khiến cho ai trông thấy cũng đem lòng kính mến và vui vẻ; năm là trong chỗ học vấn, thường cầu trí huệ, để đem ra dù trong chỗ quyết đoán việc nước.

Nói xong, Phật đọc bài kệ :
Nhơn trĩ phụng kỳ thượng
Quân, phụ, sư, đạo sĩ
Tín, giới, thí, văn, huệ
Chung kiết sở sanh an
Túc mạng hữu phước khánh
Sanh thế vi nhơn tôn
Dĩ đạo an thiên hạ
Phụng pháp mạc bất tùng
Vương vi thần dân chủ
Thường dĩ từ ái hạ
Thân suất dĩ pháp giới
Thị chi dĩ hưu cửu
Xử an bốt vong nguy
Lự minh phước chuyển hộu
Phước đức chi phản báo
Bất vấn tôn dữ ti.
Dịch :

Hễ biết thờ người trên
Vua, cha, thầy, đạo sĩ
Tin, giữ giới, bố thí
Cố học, định huệ tu
Chung cuộc được an lành
Tái sanh nơi sung sướng
Đời trước nhờ tạo phước
Nay mới được kính vì
Lấy đạo an thiên hạ
Thờ pháp, ai chẳng tùng
Vua là chúa quan dân
Thường nên thương kẻ dưới
Thân làm đúng luật đạo
Lo gì lỗi không tiêu
Ở yên chớ quên nguy
Sáng lo sau có phước
Báo ứng của phước đức
Không chọn sang cùng hèn.
Phật nói với vua :
– Trong đời trước vua là người hầu cận Tiên đế, thờ Phật lấy tín, thờ Pháp lấy tịnh, thờ Tăng lấy kính, thờ mẹ lấy hiếu, thờ vua lấy trung, thường giữ một lòng tinh tấn, bố thí, nhọc thân khổ thể, trước sau không sờn. Phước ấy theo thân sau nên mới được làm con vua chúa, nay sang giàu sao lại sanh lười biếng ? Phàm làm vua thì phải làm năm việc. Một là lãnh đạo và chăm nom muốn dân mà không lạm quyền; hai là nuôi dạy tướng sĩ tùy lúc mà xuất lúa kho cấp cho; ba là nhớ làm cho phước đức xưa đừng dứt; bốn là nên nghe lời khuyên can chánh trực của bầy tôi trung tín, không cho vào tai lời nói gièm pha thêu dệt mà hư việc lớn và hại người ngay; năm là tiết giảm lòng ham muốn vui sướng, phóng dật. Làm được năm việc ấy gọi là mở rộng bốn biển, rồi phước lộc tự đến. Bỏ năm điều ấy thì không còn kỷ cương, dân khốn ắt nghĩ đến làm loạn, hàng sĩ phu nhọc công can ngăn mà vô hiệu thì thế nước không lên. Hễ vô phước thì quỷ thần không còn hộ trợ, trung thần không dám can gián nữa. Tâm không kiềm được thì nước không trị được, tôi mà ác nghiệt thì dân nó oán. Ai lỗi lầm như thế thì thanh danh đều mất và về sau còn chịu nỗi vô phước.

Phật lập lại ý trên bằng một bài kệ :
Phù vi thế gian tướng
Tu chánh bất a uổng
Điều tâm thắng chư ác
Như thị vi Pháp vương
Kiến chánh, năng thí huệ
Nhơn ái hảo lợi nhơn
Ký Iợi dĩ bình quân
Như thị chúng phụ thân.

Dịch :
Phàm làm tưởng thế gian
Nên ngay chẳng nên cong
Sửa tâm thắng mọi ác
Như vậy là ‘Pháp vương”
Hiểu đúng, năng sáng cho
Nhơn ái lợi ích người
Cái lợi đà cân phân
Ai đâu chẳng khuông phò ?
Phật nói kệ xong, nhà vua mừng khôn xiết, đứng dậy trước Phật năm vóc gieo xuống đất sám hối lỗi lầm, tạ tội với Phật và vâng lãnh năm giới.
Phật nói pháp cho nghe liền đó được đạo Tu-đà-hoàn.

About namcuulong

Check Also

PHẨM THỨ BA MƯƠI LĂM – PHẠM CHÍ

PHẨM THỨ BA MƯƠI LĂM – PHẠM CHÍ CÁC PHÁP MÔN TU CỦA 96 PHÁI ...

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *