Home / KINH - LUẬN / Kinh Pháp Bảo Đàn / Phẩm thứ nhất – TỰ THUẬT

Phẩm thứ nhất – TỰ THUẬT

Phẩm thứ nhất – TỰ THUẬT

Khi ấy, Đại sư đến chùa Bảo Lâm. Vi thứ sử Thiều Châu cùng các quan vào núi thỉnh Sư ra giảng đường chùa Đại Phạm, vì chúng khai duyên thuyết pháp.
Tổ thăng tòa. Thứ sử quan liêu hơn ba mươi người, nhà nho học sĩ hơn ba mươi người, Tăng Ni đạo tục hơn ngàn người, cùng đảnh lễ ngưỡng cầu Pháp yếu.
Tổ bảo đại chúng:
Này thiện tri thức! Tự tánh Bồ-đề xưa nay thanh tịnh, chỉ y tâm này ngay đây thành Phật.
Thiện tri thức! Hãy nghe chuyện Huệ Năng đắc pháp. Huệ Năng cha vốn làm quan ở Phạm Dương, bị cách chức lưu đày đến xứ Lãnh Nam làm thường dân ở Tân Châu. Huệ Năng ra đời gặp nhiều bất hạnh, cha mất sớm, mẹ già cô quạnh, dời nhà qua phương Nam, bán củi đổi gạo ở chợ, gian nan nghèo khó. Bấy giờ, có một khách mua củi sai gánh đến nhà. Huệ Năng giao củi xong, vừa ra khỏi cửa, nghe một người tụng kinh, tâm liền rõ đạo, bèn hỏi người ấy tụng kinh gì. Người kia nói: Kinh Kim Cang.
Lại hỏi: Từ chỗ nào đến trì Kinh này?
Người kia nói: Tôi từ chùa Đông Thiền huyện Hoàng Mai, Kỳ Châu đến. Nơi ấy Ngũ Tổ Hoằng Nhẫn Đại sư làm hóa chủ, chúng đệ tử hơn ngàn người. Tôi đã đến đó lễ bái thọ trì Kinh này. Đại Sư thường khuyến dạy Tăng tục: “Chỉ y Kinh Kim Cang tức tự thấy tánh, y tánh này thành Phật”.
Huệ Năng nghe nói, biết có duyên xưa. Bỗng một người khách cho Huệ Năng mười lạng bạc để mua y thực cho mẹ. Rồi từ biệt mẹ già, trải qua hơn ba mươi ngày đường đến Hoàng Mai tham bái Ngũ Tổ.
Tổ hỏi: Ngươi là người phương nào, đến đây cầu vật gì?
Huệ Năng đáp: Con là thường dân ở Lãnh Nam, Tân Châu. Từ xa đến lễ bái Thầy, chỉ cầu làm Phật, không cầu vật khác.
Tổ nói: Ngươi là người Lãnh Nam, là dân mọi rợ lại muốn làm Phật ư?
Huệ Năng đáp: Người tuy có Nam Bắc, Phật tánh vốn không Nam Bắc. Thân hèn này cùng Hòa thượng chẳng đồng, nhưng Phật tánh nào sai khác.
Ngứ Tổ muốn cùng Ta nói chuyện, lại thấy đồ chúng vây quanh, bèn sai Ta theo chúng làm việc.
Huệ Năng thưa: Tự tâm đệ tử hằng sanh trí huệ, chẳng lìa tự tánh tức phước điền. Chẳng hay Hòa Thượng dạy làm việc gì?
Tổ bảo: Gã rợ kia căn tánh thông lợi, chớ lắm lời, ngươi hãy lui ra nhà sau.
Huệ Năng liền lui ra sau viện, có người sai bửa củi giã gạo hơn tám tháng.
Một hôm, Tổ đến nhà sau nói với Huệ Năng: Ta biết chỗ thấy của ngươi có thể dùng, sợ kẻ ác hại nên chẳng cùng nói chuyện. Ngươi có biết không?
Huệ Năng thưa: Đệ tử cũng biết ý Thầy, không dám đi đến nhà trước để chẳng aỉ hay.
Một hôm, Tổ gọi các đệ tử đến bảo rằng:
– Người đời sanh tử là việc lớn, các ngươi trọn ngày chỉ cầu phước điền, chẳng cầu ra khỏi biển khổ sanh tử. Tự tánh nếu mê, phước nào khá cầu? Các ngươi hãy mau tự xem trí huệ của mình không lìa bổn tâm chơn tánh Bát Nhã, làm kệ trình Ta xem. Nếu ai ngộ được bổn tâm, Ta sẽ truyền y bát làm Tổ thứ sáu. Hãy gấp gấp đi, không được chậm trễ. Suy lường tức chẳng phải cái dụng của người thấy tánh, nhơn đây tỏ đạo thì vung đao giữa trận cũng thấy được!
Tan hội, chúng cùng nhau bàn rằng: Bọn ta nhọc tâm dụng ý làm kệ trình Hòa thượng đâu có ích gì? Thượng tọa Thần Tú là thầy Giáo thọ, ắt Ngài được truyền y bát, chúng ta chẳng nên nhọc sức.
Mọi người nghe vậy đều hớn hở vui mừng: Từ nay về sau chúng ta y chỉ thầy Tứ, khỏi nhọc làm kệ.
Thần Tú suy nghĩ: Mọi người chẳng trình kệ vì ta là thầy Giáo thọ của họ, nên đợi ta làm. Nếu ta chẳng trình kệ, Hòa thượng làm sao biết chỗ thấy của ta cạn sâu thế nào? Ta hiểu làm kệ cầu pháp là lành, cầu Tổ là ác, có khác gì đem tâm phàm mà cầu Thánh vị.
Trước nhà Tổ có hành lang ba gian, Tổ mời Lư Cung Phụng họa bức Lăng Già Biến Tướng và Ngũ Tổ Huyết Mạch Đồ để lưu truyền cúng dường.
Thần Tú làm kệ xong, nhiều lần muốn trình, đi đến trước nhà Tổ, trong lòng hốt hoảng, thân đẫm mồ hôi. Trước sau trảỉ qua bốn ngày, mười ba lần muốn trình kệ mà chẳng được. Thần Tú suy nghĩ: Nay ta cứ viết nơi vách hành lang, Hòa thượng sẽ xem. Nếu Tổ khen tốt, thời ta lễ Hòa Thượng rằng Tú con làm. Nếu đạo chẳng kham, thời uổng công ta ở núi bấy lâu nhận người lễ lạy, chẳng biết tu đạo gì?
Canh ba đêm ấy, không cho ai hay, tự cầm đèn đến hành lang hướng Nam, viết kệ trình chỗ thấy của mình. Kệ rằng:
Thân là cây Bồ-đề
Tâm như đài gương sáng
Mỗi mỗi chuyên lau chùi
Chớ để bụi trần bám.
Thần Tú viết kệ xong về phòng, không một ai biết. Lại suy nghĩ: Nếu sáng ra Tổ thấy kệ vui vẻ, tức ta có duyên với pháp. Nếu nói chẳng được, tức là ta mê, chướng nghiệp nhiều đời sâu nặng, không hợp được pháp. Thánh ý thật khó lường!
Trong lòng suy nghĩ không thôi, đứng ngồi chẳng yên cho tới canh năm.
(Tổ biết Thần Tú chưa vào cửa, chẳng thấy tự tánh),
Sáng ngày, Tổ gọi Lư Cung Phụng đến bức tường phía Nam, chợt thấy bài kệ. Tổ bảo: Thôi, không họa nữa, nhọc ông từ xa đến. Kinh dạy “Phàm có tướng đều là hư vọng”, chỉ lưu kệ này cho người trì tụng. Y kệ đây tu không đọa ác đạo, y kệ đây tu được lợi ích lớn.
Tổ sai chúng đệ tử đốt hương kính lễ, dốc lòng trì tụng kệ này tức được thấy tánh. Chúng đệ tử tụng kệ thảy đều tán thán: Lành thay! Lành thay!
Canh ba, Tổ gọi Thần Tú vào thất hỏi: Kệ này ông làm phải không?
Thẩn Tú thưa: Thật con làm. Con chẳng dám vọng cầu làm Tổ, ngưỡng mong Hòa Thượng từ bi xem đệ tử có chút trí huệ nào không?
Tổ bảo: Kệ của ngươi chưa thấy tánh, chỉ ở ngoài chưa vào cửa. Kiến giải như thế cầu Vô thượng Bồ-đề không thể được. Vô thượng Bồ-đề chẳng ở lời được. Tự biết bổn tâm, tự thấy bổn tánh, trong tất cả thời không sanh không diệt, niệm niệm tự thấy, vạn pháp không trệ. Một chơn tất cả chơn, vạn cảnh tự như như, tâm như như tức là chơn thật. Nếu thấy như thế tức là thấy tự tánh Vô thượng Bồ-đề. Ngươi hãy đi, tư duy một vài hôm làm kệ trình Ta. Nếu kệ ngươi được vào cửa, Ta sẽ trao y bát cho ngươi.
Thần Tú lễ lạy mà lui. Trải qua mấy hôm làm kệ chẳng được, trong lòng hoảng hốt, thần trí chẳng yên, như người trong mộng, đứng ngồi bất an.
Hai hôm sau, một chú tiểu đến chỗ giã gạo, miệng ê a đọc kệ. Tuy chưa được Tổ dạy, nhưng Huệ Năng thoạt nghe, biết kệ này chưa thấy bổn tánh, bèn hỏi chú tiểu tụng kệ gì.
Chú tiểu đáp: Ấy, ông chẳng biết sao? Đại Sư nói người đời sanh tử là việc lớn, muốn truyền lại y bát khiến đệ tử làm kệ trình, nếu ai ngộ bổn tâm thời trao y bát làm Tổ thứ Sáu. Thượng tọa Thần Tú viết kệ vô tường trên bức tường phía Nam. Đại Sư dạy mọi người đều trì tụng: “Y kệ đây tu thoát khỏi ác đạo, y kệ đây tu có lợi ích lớn”.
Huệ Năng nói: Thượng nhơn, tôi ở đây giã gạo hơn tám tháng chưa từng đến trước Tổ đường, xin thượng nhơn dẫn tôi đến trước kệ lễ bái.
Chú tiểu dẫn đến trước bài kệ. Lễ bái xong, Huệ Năng nói: Huệ Năng chẳng biết chữ, thỉnh thượng nhơn đọc giúp.
Lúc ấy có quan Biệt giá Giang Châu là Trương Nhật Dụng lớn tiếng đọc. Huệ Năng nghe rồi nói: Tôi cũng có bài kệ, xin Biệt giá viết hộ.
Biệt giá nói: Ông cũng làm kệ à? Việc này thật hy hữu.
Huệ Nâng hướng về Biệt giá nói: Muốn học Vô thượng Bồ-đề chớ khinh người sơ học. Kẻ hạ hạ có trí thượng thượng, người thượng thượng trí ý cạn.
Biệt giá nói: Ông hãy đọc kệ, tôi vì ông viết. Nếu ông đắc pháp hãy độ tôi trước, chớ quên lời này.
Huệ Năng đọc kệ:
Bồ-đề vốn không cây
Gương sáng không lập sáng
Xưa nay không một vật
Chỗ nào dính bụi trần.

About namcuulong

Check Also

Phẩm thứ bảy – CƠ DUYÊN

Phẩm thứ bảy – CƠ DUYÊN Tổ đắc pháp tại Hoàng Mai, đến ở thôn ...

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *