PHẨM THỨ TƯ ĐỐC TÍN
1- PHẬT Độ TRÊN 500 GIA ĐÌNH Ở VEN SÔNG
Xưa ở Đông Nam nước Xá-vệ, có một con sông lớn, vừa sâu vừa rộng. Trên ven sông, có trên năm trăm gia đình đều chưa nghe những hạnh đạo đức cứu đời, lại quen thói cao cường khi trá tham lợi buông lung, chỉ nghĩ đến những điều thích ý vừa lòng mà thôi.
Biết đó là những nhà phước đức đáng độ, Thế Tôn bèn đi đến bờ sông ngồi dưới một cội cây. Người trong làng thấy tướng tốt ánh sáng của Phật lấy làm kỳ dị và không ai không sợ hãi. Tất cả đều đổ xô đến chỗ Phật ngồi, người kính lạy kẻ lễ hỏi. Phật mời ngồi và đem Kinh pháp ra thuyết.
Đám đông nghe mà lòng không tin vì tại không quen nghe lời chơn chánh. Phật hóa ra một người từ phía Nam đi trên mặt sông lại, nước không ngập mắt cá. Đến
trước Phật, người ấy dập đầu làm lễ. Thấy vậy mọi người vừa sợ, vừa lấy làm lạ, mà hỏi :
– Từ ông cha mấy đời tôi ở trên ven sông này chưa từng nghe nói việc người đi trên mặt nước, người là ai và có đạo thuật gì mà đi trên nước không chìm, xin nói cho biết.
Người Phật hóa nói :
– Tôi là người ngu dốt ở phía Nam sông này. Nghe Phật ở đây, lòng ham đạo đức, nên quyết đến thọ giáo. Gặp sông cản trở không biết làm sao qua, tôi hỏi thăm mấy nhà trên bờ, thấy nói sông cạn xợt, nước không lên khỏi mắt cá, cứ lội là qua, tôi tin lời, xuống nước qua sông, có pháp lạ gì đâu.
Đốc tín : Dốc lòng tin tưởng
Phật khen nói :
– Hay thay ! Hay thay ! Hễ chấp nhận và tin tưởng “Tứ đế” thì vực sâu sanh tử cũng qua được, hà huống khúc sông mấy dặm này.
Nói xong, Phật đọc bài kệ :
Tín năng độ uyên
Nhiếp vi thuyền sư
Tinh tấn trừ khổ
Huệ đáo bỉ ngạn.
Sĩ hữu tín hành
Vi Thánh sở dự
Lạc vô vi giả
Nhứt thiết phược giải
Tín nãi đắc đạo
Pháp trí diệt độ
Tùng văn đắc trí
Sở đáo hữu minh.
Tín chi thủ giới
Huệ ý năng hành
Kiên phù độ khuể
Tùng thị thoát uyên
Có tin qua vực sâu
Gìn tâm tự chèo lái
Tinh tấn trừ khổ não
Huệ sanh sang bờ kia.
Người tu có tin, làm
Bậc Thánh, ngày lên được
Người vui đạo vô vi
Xiềng xích đều cởi hết
Có tin có đắc đạo
Thấu pháp diệt “tử sanh,”
Trí khai nhờ nghe học
Chỗ đến ắt quang minh.
Lòng tin thêm giữ giới
Ý sáng với hạnh lành
Mạnh mẽ trừ nóng giận
Vực thẳm thoát như chơi.
Những người trong thôn nghe lời Phật nói lại thấy trước mắt bằng chứng của đức tin, tâm liền khai sáng, tin lời Phật dạy, lãnh thọ năm giới và trở thành những người có lòng tin trong sạch. Ngày ngày tu với một tâm sáng suốt, rồi ra giáo hóa được rộng nghe.
2- TỲ LA ĐÀ LÀM TRỌN LỜI HỨA CỦA CHA
Khi Phật còn tại thế, có ông Trưởng giả tên • Tu-đà-la, của tiền vô số, rất tin đạo đức, tự phát nguyện ! “Mỗi năm ngày mùng tám tháng Chạp, thỉnh Phật và chư Tăng đến nhà cúng dường trọn đời ông và sau đến con cháu ông nữa”. Khi ông mất có để lời di chúc cho con “chớ bỏ”. Con tên là Tỳ-la-đà, sự nghiệp mỗi ngày càng sa- sút đến đỗi không có chỗ ở. Tháng Chạp đã đến, không có vật chi để thiết lễ cúng dường cho nên ông rất buồn.
Phật sai Mục-kiền-liên đến Tỳ-la-đà hỏi : “Lời hứa của cha ông còn sanh tiền tháng này gần tới ông tính sao ?”.
Tỳ-la-đà đáp :
– Cha con đã dạy con chẳng dám trái cúi mong Thế Tôn cùng đại chúng chớ bỏ, con thỉnh Thế Tôn cùng đại chúng đến trưa ngày mùng tám này, quang lâm đến con.
Mục-kiền-liên trở về bạch như thế.
Tỳ-la-đà và vợ con cùng nhau ra ngoài thành đợ lấy được 100 lượng vàng, trở về trần thiết đầy đủ. Phật cùng 1.200 Tăng chúng đúng giờ đến nhà ông an tọa, rửa tay thọ trai xong, trở về Tinh xá.
Tỳ-la-đà rất hoan hỷ, không tỏ lòng hối hận về việc làm của mình. Nửa đêm hôm đó, kho báu tự nhiên hiện lên đầy đủ như xưa, vợ chồng Tỳ-la-đà sáng ngày thấy thế rất vui mừng nhưng lại sợ sệt, sợ quan hay được hỏi của này từ đâu có. Vợ chồng bàn luận nên đến Phật hỏi về việc ấy.
Tỳ-la-đà liền đến chỗ Phật ở, đem những điều vừa xảy ra đêm hôm thuật lại.
Phật bảo :
– Tỳ-la-đà yên tâm mặc ý tiêu dùng chớ nghi nan. Ông có lòng tin và không trái lời cha dạy, giữ giới tàm quý, dầu có mất mạng đi nữa cũng không thay đổi, văn, trí huệ, bảy báu đầy đủ, phước đức an bày không phải tai họa. Người trí hay làm chẳng cần hỏi han, phước đến tự nhiên.
Lúc ấy, Thế Tôn liền nói kệ :
Tín tài, giới tài
Tàm, quý diệc tài
Văn tài, thí tài
Huệ vi thất tài.
Tùng tín thủ giới
Thường tịnh pháp quán
Huệ nhi lý hành
Phụng giáo bất vong.
Sanh hữu thử tài
Bất Vấn nam nữ
Chung dĩ bất bần
Hiền giả thức Chơn
Tín, với giới tài
Và tàm, quý tài
Lại văn, thí tài
Cùng huệ thất tài.
Từ tin giữ giới
Thường quản pháp tịnh
Huệ là lộc hạnh
Vâng dạy-không quên.
Hiện đời được của
Chẳng luận nam nữ
Trọn đời không nghèo
Người hiền rõ chơn.
Tỳ-la-đà nghe Phật nói, lòng tin vững chắc cúi đầu lễ dưới chân Phật, vui vẻ trở về nhà, đem những lời Phật dạy, kể lại cho vợ con cùng nghe lẫn nhau, lần lượt noi theo con đường đạo.