Phật Giáo – Buddha.com.vn Phật Giáo – Buddha.com.vn
Related Articles
Tôn giả Đề-na nghe tin Phật nhập niết-bàn, không nỡ nhìn Phật diệt độ nên vào diệt độ trước. Tôn giả Ca-diếp lại sai a-la-hán Lê-ba-đề đến cung Thi-lợi-sa-sí gọi a-la-hán Kiều-phạm-ba-đề, cho đến tới thiên cung Tì-sa-môn để gọi a-la-hán Tu-mật đa, nhưng tất cả đều đã diệt độ”.
Kinh Bồ-tát xử thai ghi: “Bấy giờ, tôn giả Ca-diếp thấy đại chúng đã vân tập, nên bảo tôn giả Ưu-ba-li:
– Ông làm duy-na gọi A-nan đến!
Tôn giả ưu-ba-li vâng lệnh đến gọi A-nan. Tôn giả Ca-diếp trách A-nan không thỉnh Phật kéo dài tuổi thọ… A-nan cảm thấy bất an nên suy nghĩ: “Phật diệt độ chưa lâu mà ta đã bị như thế’. Lúc ây, A-nan liền tư duy pháp tứ đế, ngay trước đại chúng chứng quả A-la-hán, các trần cấu đã dứt, rỗng rang đại ngộ, được thánh chúng khen ngợi, chư thiên tán thán, mặt đất chấn động sáu cách. Tôn giả Ca-diếp liền bảo A-nan bước lên tòa cao bằng bảy báu rồi dặn dò:
– Pháp Phật nói ra, mỗi lời mỗi chữ ông chớ để thiếu sót. Nay ông nên kết tập các tạng Bồ-tát, tạng Thanh văn, tạng Giới luật thành từng tạng riêng biệt.
Thế là trước tiên A-nan nói tạng kinh, thứ nhất là tạng Thai hóa, kế đến là tạng Trung ấm, thứ ba là tạng Ma-ha-diễn Phương đẳng, thứ tư là tạng Giới luật, thứ năm là tạng Thập trụ bồ-tát, thứ sáu là Tạp tạng, thứ bảy là tạng Kim cang, thứ tám là Phật tạng. Đó là đầy đủ tạng pháp của Phật Thích-ca Văn.
Lúc ấy, tôn giả A-nan xướng:
– Đúng thật như thế, chính tôi được nghe: “Một thời…”. Vừa nghe A-nan xướng lên như thế, tôn giả Ca-diếp và tất cả thánh chúng khóc thương rơi lệ, không kềm chế được. Than ôi! Già chết như huyễn như hóa, hôm qua vừa mới gặp Phật mà hôm nay đã nói “Chính tôi được nghe”.
Luật Tứ phần ghi: “Thế Tôn nhập niết-bàn ở rừng Sa-la tại thành Câu-thi-na, nước Mạt-la. Người dân Mạt-na tắm gội thân Phật rồi chuẩn bị trà-tì. Trà-tì xong, tôn giả Đại Ca-diếp tập hợp các tì-kheo và bảo:
– Chúng ta nay cùng bàn về giới luật, chớ để ngoại đạo dùng lời vô căn cứ chê bai: “Pháp luật của sa-môn Cù-đàm bị mai một. Lúc Thế Tôn còn tại thế, mọi người cùng học giới mà nay sau khi Ngài diệt độ thì không có người học giới”. Các trưởng lão có thể triệu tập các tì-kheo a-la-hán đa văn trí tuệ.
Lúc ấy, triệu tập được bốn trăm chín mươi chín vị. Các tì-kheo đồng nói:
– Nên triệu tập A-nan ở trong số này.
Đại Ca-diếp bảo:
– A-nan không được dự trong số này. Vì sao? Vì A-nan còn si, ái, sân hận, sợ hãi.
Các tì-kheo nói:
– A-nan là thị giả của Phật, thường đi theo Phật, gần gũi nhận lãnh giáo pháp từ đức Thế Tôn, nhất định được Thế Tôn giải quyết những điều nghi trong giáo pháp, vì thế nên cho A-nan dự vào. Đại chúng liền bảo A-nan dự vào số tì-kheo kết tập kinh điển.
Lúc ấy, các tì-kheo đều nghĩ: ‘Ở nơi nào thức ăn sung túc, không thiếu ngọa cụ để chúng ta kết tập pháp tì-ni?’. Đại chúng đều xác định: ‘Chỉ có thành Vương Xá mới đầy đủ phòng xá, ngọa cụ, thức ăn, chúng ta nên đến đó để kết tập tạng Tì-ni’. Tôn giả Đại Ca-diếp liền bạch chúng nên kết tập ở thành Vương Xá.
Bấy giờ, đang đi trên đường vắng, tôn giả A-nan nghĩ: ‘Giống như con bê mới sinh còn phải uống sữa mà cùng đi với năm trăm con trâu lớn. Ta cũng như thế, là bậc hữu học mà cùng đi với năm trăm vị a-la-hán’. Thế là đại chúng và A-nan đều đến Tì-xá-li. Lúc ấy, tăng tục tụ tập đông đảo thăm hỏi A-nan. Trong đó tì-kheo Bạt-xà-tử là bậc có đại thần lực, đã đắc thiên nhãn, biết tâm trí của người khác. Vị ấy quán sát thấy A-nan còn là bậc hữu dục chưa phải bậc vô dục nên nghĩ: ‘Nay ta nên giúp A-nan khởi tâm li dục’, liền nói kệ:
Nơi gốc cây vắng lặng
Tư duy pháp Niết-bàn
Ngồi thiền chớ phóng dật
Nói nhiều có ích gì
A-nan nghe kệ, một mình đi đến chỗ vắng, tinh tiến tu tập không phóng dật, đạt được trạng thái rỗng lặng vô dục. Quá mỏi mệt vì trong đêm đã đi kinh hành nhiều, vào lúc ánh dương vừa hé, tôn giả định nằm xuống. Trong khoảng thời gian đầu chưa chạm gối, A-nan đạt được vô lậu giải thoát. Đó là pháp chưa từng có mà A-nan đã chứng đắc. Sau khi đã đắc quả A-la-hán, tôn giả liền nói kệ:
Đa văn học rộng nhiều
Thường thị giả Thế Tôn
Đã đoạn được sinh tử
Cù-đàm nay muốn nằm.
Bấy giờ, tôn giả Đại-ca-diếp tập chúng tì-kheo tăng bạch yết-ma kết tập tạng luật. Tôn giả A-nan từ tòa đứng dậy, để lộ vai phải, gối phải quì xuống, chắp tay bạch Đại Ca-diếp:
– Con đích thân nghe nhớ được lời Phật dạy, bắt đầu từ thiên thứ nhất, cho đến tất cả các kiền-độ tì-ni tăng nhất, kết tập thành tạng Tì-ni. Những bộ kinh dài kết tập thành Trường A-hàm, những bài kinh trung bình kết tập thành Trung A-hàm, những bài kinh nói từ một việc cho đến mười việc, từ mười việc cho đến mười một việc kết tập thành Tăng nhất A-hàm. Kết tập các việc khác thành Tạp A-hàm. Như kinh Bản sinh, Bản sự cho đến kệ kinh tập thành Tạp tạng. Những phần luận thuyết do nạn vấn hay không dọ nạn vấn mà có sự liên quan, thích hợp thì tập thành tạng A-tì-đàm. Thế rồi, đại hội kết tập thành ba tạng tại thành Vương Xá. Vì có năm trăm a-la-hán cùng kết tập tạng Tì-ni nên nói kết tập Tì-hi tạng có năm trăm vị”.
5.15.2.3. Lần kết tập có một nghìn a-la-hán
Luận Trí Độ ghi: “Bấy giờ, Phật đã nhập niết-bàn, Đại Ca-diếp suy nghĩ: ‘Ta làm sao giúp cho Phật pháp vô lượng kiếp khó gặp trụ lâu dài ở thế gian? Cần phải kết tập ba tạng thì mới có thể khiến cho Phật pháp trụ lâu dài ở thế gian, cũng để cho tất cả chúng sinh đời vị lai lãnh thụ’. Thế là, tôn giả Đại Ca-diếp đứng trên đỉnh núi Tu-di, gõ kiền chùy nói kệ:
Hỡi các đệ tử Phật!
Nếu nhớ ơn Thế Tôn
